Verstrengeld in leven en dood, kerkhof Prinsenbeek

Dit is een Monumentje ter nagedachtenis van doodgeboren kinderen van vroeger die niet gedoopt zijn en daarom in ongewijde aarde werden begraven tot verdriet van de ouders. Jammer genoeg was dat vroeger zo. Maar zo “vroeger” is dat niet. Tot in de zeventigere jaren van de vorige eeuw was dat ook nog het geval in vele parochies. Begin deze eeuw is men veel meer aandacht gaan schenken aan “Dit Verdriet” en hebben veel parochies een Monument ter nagedachtenis van deze kinderen op hun begraafplaats laten maken / ontwerpen door een kunstenaar. Hierdoor hebben deze baby’s en hun ouders alsnog een erkenning.
De navelstreng vormt vanaf het prilste begin een hechte en bijzondere verbinding tussen moeder en kind. Al wordt de navelstreng na de geboorte letterlijk doorgeknipt, figuurlijk blijft een moeder haar leven lang verbonden door deze navelstreng met haar kind, ook met haar gestorven kind. Zij blijven verstrengeld in leven en dood. Deze verstrengeling is heel duidelijk aanwezig op het monument.
Het monument toont een aantal symbolen:
– Een halve traan/waterdruppel: symbool van vreugde en verdriet.
– De levenscirkel, met daarop een eivorm, die de baarmoeder symboliseert.
– Een Foetus, in positief (blijheid) en negatief (verdriet).
– Negen bloemen, vreugde van negen maanden zwangerschap.
– Zeven tranen, het verdriet van de ouders.
– Eén navelstreng verbindt bloemen, tranen en de positieve en negatieve foetus. Op de achterzijde is deze navelstreng ‘verstrengeld’ als symbool van leven en dood.
Opschrift:

VERSTRENGELD
IN
LEVEN EN DOOD

Vreugde van de zwangerschap
en
Verdriet na het overlijden van het kind
zijn in het monumentje verenigd.

Ouders blijven ten alle tijden
in liefdevolle herinnering
met hun kind
verstrengeld in leven en dood.

ontwerp monumentje:
Adje Langen-de Jong

Naam: Verstrengeld in leven en dood
Omschrijving: monument voor doodgeboren kinderen
Kunstenaar: Adje Langen-de Jong  – RKD
Afm. (hxbxd): 57 x 39 x 25 cm
Jaar: 2009
Materiaal: brons
Opschrift: zie hieronder
Sokkel: natuursteen, 88 cm
Locatie: Begraafplaats,  ingang tussen Markt 9 en 11

Panta Rhei Amphia Ziekenhuis Molengracht

Het Amphia ziekenhuis heeft de visie dat kunst bijdraagt aan een helende omgeving. Door middel van kunst kunnen de patiënten en bezoekers van het ziekenhuis even ontsnappen aan de realiteit. Een prettige omgeving draagt bij aan het genezingsproces. Kunst kan daar een positieve rol in spelen. Dit kunstwerk bevindt zich in de nieuwe centrale gang. De dochters van de kunstenares poseerden voor dit kunstwerk. Twee sierlijke figuren op transparant glas die vanuit een hoge boom de voorbijgangers gadeslaan. De boomtakken kronkelen organisch, als grote bloedvaten door deze vrouwfiguren heen. Door het wisselende licht, zie je het kunstwerk steeds anders. Het idee voor de afbeelding ontstond toen de kunstenares in een boek stuitte op de uitspraak ‘Panta Rhei’ (alles stroomt) van de Griekse filosoof Heraclitus. Ze vond het een mooie metafoor voor de mensen die door de gang lopen. Die stroomt blijft, maar is tegelijkertijd altijd anders samengesteld. Stromen is het uitgangspunt; vandaar de boomtakken als aders.

Naam: Panta Rhei
Omschrijving: glasfolie
Kunstenares: Gery Bouw – RKD – Jori van Boxtel
Uitvoering: Wimmer Glas Haelen en Printerior Werkendam
Hoogte: 3,90 x 4,10 m (h x b)
Jaar: 2020
Materiaal/techniek: folie
Locatie: Amphia Ziekenhuis, Molengracht 21 N51 34.902 E4 47.878

Glas gevel Schorsmolenstraat 7

Deze decoratie is ontworpen door de architect van het gebouw. Deze gevel met geëtst glas is de enige in Breda van deze omvang.
Bij glasetsen wordt fabrieksmatig maar kan ook achteraf een pasta op het glas aangebracht waardoor een matte oppervlakte ontstaat op het glas. Glasetsen wordt veelvuldig toegepast bij servies, maar ook bij glaspanelen die niet transparant moeten zijn.

Omschrijving: gedecoreerd glas met figuurtjes
Ontwerp: Edmay Sitanala – RKD
Jaar: 1996
Materiaal/techniek: geëtst glas
Locatie: Schorsmolenstraat 7

Glas-in-lood, Roland Holstraat 16

Het paneel bevindt zich boven de entree van de Petrus en Paulus school. Het paneel bestaat uit 16 ramen. In het glas zijn figuren verwerkt. Vooral vanuit de binnenzijde komen de kleuren schitterend tot zijn recht.
Op de afbeelding zijn diverse spelende kinderen en dieren afgebeeld met hier en daar een Bijbels tintje. Het is tenslotte een katholieke school.
Piet Buis was een glasschilder, monumentaal kunstenaar, beeldhouwer en  vervaardiger van mozaïeken. In diverse gebouwen in Breda zijn mozaïeken van hem te zien, o.a. in de Mgr. Nolensplein,  Overakkerstraat 194 en de  Sabastraat 21-213.

Omschrijving: panelen van glas
Ontwerp: Piet Buijs – RKD
Afmeting ca. 3×2,4 meter
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: KBS Petrus en Paulus, Roland Holststraat 16

Gespleten Man Claudius Prinsenlaan

Het kunstwerk verbeeldt de overheid in twee kantoren die toch een eenheid vormen. De “gespleten man” betekent “samen één”. De luchtbrug tussen stadskantoor één en twee is de verbinding die van de twee gebouwen een geheel maakt. Aangeboden door de belegger van Stadskantoor II. Het kunstwerk is geschonken door de firma Interprojecta Vastgoed BV

Naam: gespleten man of samen één
Omschrijving: beeld van man in 2 gelijke delen
Kunstenaar: Theo Schreurs – RKD
Jaar: 12 december 1995
Materiaal: brons
Locatie: Claudius Prinsenlaan 14 voor het stadskantoor N51 35.248 E4 47.085

.

Vrijheidsboom Park Valkenberg

In september 2021 kreeg de bevolking van Breda de keuze uit drie ontwerpen voor een nieuw ‘Artikel 1-monument’. De aanleiding voor het Artikel 1-kunstwerk is het paviljoen dat Yangzhou, de partnerstad in China, aan Breda heeft geschonken ter ere van de 25 jaar stedenband. Naast de positieve reacties over de komst van het paviljoen ontstonden er ook kritische geluiden vanwege de mensenrechtensituatie in China. Reden voor de Gemeenteraad en het College om in het park ook ruimte te maken voor een werk dat zich richt op het belang van gelijke behandeling. Op die manier kan het gedachtengoed achter artikel 1 een plek krijgen in het hart van de stad en worden inwoners en bezoekers aangespoord om ‘gelijke behandeling’ het onderwerp van gesprek te laten zijn en blijven.
Het ontwerp van Jennifer Tee kwam met 153 van de 344 uitgebrachte stemmen als beste uit de bus. Het kunstwerk met de naam ‘Vrijheidsboom’ is aangelegd nabij de plaquette met Artikel 1 die aan de zijde van het Kasteelplein ligt. Het eerste artikel van de grondwet gaat over de gelijkheid van alle mensen op aarde. Het kunstwerk is samengesteld uit honderden klinkers in diverse kleuren. Het kunstwerk moet voorbijgangers blijvend herinneren aan het belang van het bestaan van het recht op gelijke behandeling en moet het gesprek hierover levend houden. In diverse steentjes zijn afdrukken in reliëfvorm van bladeren aangebracht.
Na een bouwtijd van drie maanden werd het kunstwerk op 21-7-2022 onthuld door wethouder Marike de Nobel.

Naam: Vrijheidsboom
Omschrijving: kunstwerk in plantsoen
Kunstenaar: Jennifer Tee – RKD
Materiaal: gebakken steen
Afm: ca. 10 x 30 meter
Jaar: 21-7-2022
Locatie: Valkenberg park N51 35.473 E4 46.763

Spelende kinderen Pennendijk Ulvenhout

De commissieleden hadden er een hele kluif aan. Door het schoolbestuur waren ze belast met het doen van een voorstel voor een kunstwerk bij de nieuwbouw van basisschool ‘de Rosmolen’. Onder leiding van de voorzitter, mevr. J.Vuister-ten Horn, werden vijf kunstenaars bezocht. Uiteindelijk sprak het ontwerp van de Bredase beeldhouwer Charles Lous het meeste aan. De architect, dhr. v.d. Meiracker, ging akkoord en dhr. Niemeijer, directeur van de Byerd en belast met de aankoop van beelden voor de gemeente Breda, stond positief tegenover dhr. Lous en het gekozen ontwerp.
In februari 1969 stemden B en W van Nieuw-Ginneken in met het voorstel van het schoolbestuur, ondanks dat de kosten voor het beeld (6000,-) en de sokkel (600,-) hoger uitvielen dan de wettelijk verplichte minimaal 1% van de nieuwbouwkosten.
De totale kosten van de stichting van de school kwamen ook (ver)uit boven het oorspronkelijk begrote bedrag.
Bij de officiële opening van de school op vrijdag 23 mei 1969 ontbrak het beeld nog, pas enkele weken later werd het op zijn plaats gezet. Voor het vervoer van het atelier
aan de Tilburgseweg naar de schooltuin aan de Pennendijk werd f 33,60 in rekening gebracht.
In plaats van spelende (of stoeiende) kinderen wordt ook de tekst Judoënde kinderen gebruikt.
Er is ook een miniatuur uitgave van het beeld uitgegeven.

Omschrijving: beeld van 2 spelende kinderen
Kunstenaar: Charles Lous – RKD
Kosten: 6000 gulden voor het beeld en 600 gulden voor de sokkel
Hoogte: ca. 1,1 meter
Hoogte sokkel: ca. 40 cm
Jaar: 23-5-1969
Materiaal: composiet van steen, cement, zand en kunststof
Locatie: Basisschool De Rosmolen, Pennendijk (zijde) N51 32.868 E4 47.931

Dans Mendelssohnlaan 1

Dit kunstwerk bevindt zich voor de entree van de Mencia de Mendoza lyceum.
Op de tentoonstelling Brabantse Beeldhouwkunst in 1962 in Veghel was dit beeld een van de meest besproken inzendingen. Volgens een criticus modelleerde Hein Koreman twee vrouwen tot een plastische, zich in de ruimte bewegende eenheid met krachtige arabesken contouren. Al eerder, in de jaren vijftig, ontwikkelde de kunstenaar een nieuwe strakke vormgeving, zoals die ook door Italiaanse beeldhouwers werd beoefend. “Dans” lijkt beïnvloed door de maniëristisch werkende beeldhouwer Marcello Masherini.
Andere bekende beelden van Hein Koreman in Breda zijn: Barmhartige Samaritaan, Betaaltafel, Bloemenmeisje, Bokje, Emu, Kringloop, Ree, Schrijvertje, De Trek.

Naam: Dans
Kunstenaar: Hein Koreman – RKD
Omschrijving: beeld van 2 dansende meisjes
Hoogte: 1,9 meter
Jaar: 1962
Materiaal: brons
Locatie: Mendelssohnlaan 1 N51 34.125 E4 45.794

Mozaïek Vijverstraat Prinsenbeek

Na kleuterschool (De Speelwei), bibliotheek en bedrijfsruimte werd het pand aan de Vijverstraat tot april 2017 in gebruik genomen door het museum van de heemkundekring ‘Op de Beek. Het bestaande gevelbeeld is daarbij blijven zitten. Het kleurrijke gevelbeeld toont onder andere diverse afbeeldingen van spelende kinderen.

Tegeltableau: in gevel met tegels
Afm.: 1,95 x 3,2 meter
Materiaal: keramiek
Locatie: Vijverstraat 3, Prinsenbeek

Troubadour Havermarkt

Het Hero-concern bood ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan het beeldje van de Troubadour aan de vier Oranjesteden: Orange (F), Dillenburg (D), Breda en Diest (B).
Op de jubileum dag 2 juli 1964 werd het beeld onthuld door directeur Jansen en burgemeester Geuljans. Kort na onthulling werd het weer verwijderd, want zowel aan de sokkel als aan de plaats waar het moest komen te staan diende nog het een en ander te gebeuren. Helaas was het tweede gietsel, bestemd voor de stad Orange in Frankrijk nog niet gereed. Zodoende bracht een delegatie o.l.v. burgemeester en directeur van VVV het Bredaas beeld naar de Franse zusterstad. De gietproblemen waren kennelijk groot, want ook Diest had al een beeld voordat Breda in de zomer van 1966 eindelijk het definitieve exemplaar op de Havermarkt kreeg. Dillenburg moest toen nog twee jaar wachten voordat burgemeester Merkx het beeldje kon gaan aanbieden.
De eerste tijd gaf het beeld nog volop aanleiding tot discussie over de vormgeving. Later werd de kunstenares beschuldigt van plagiaat. De Bredase Troubadour zou opvallend veel gelijkenis vertonen met een beeld van de Haagse Kunstenaar Rudi Rooijackers. Dit is nooit afdoende bewezen. Bij de redactie is niet bekend om welk kunstwerk van de kunstenaar het zou gaan.
Hero was een van de grote Bredase bedrijven die grote internationale bekendheid heeft gekregen. Hero was van origine een Zwitsers bedrijf, dat in 1914 haar naam verbond aan de kleine fabriek in Breda, die tot dan toe confituren en vruchtenpulp maakte. Daarna groeide het bedrijf uit tot een wereldwijd bedrijf. Waarom het bedrijf in 1964 juist in de vier Oranjesteden een beeld wilde hebben is niet bekend bij de redactie.
Een troubadour is van oorsprong een middeleeuwse kunstenaar, vooral begaafd als muzikant-dichter. Troubadours hebben ongetwijfeld hun vak uit gevoerd op de Havermarkt waar al eeuwen terug herbergen waren.
Onder op de sokkel zien we redelijk onopvallend de bronzen gemeentewapens van de 4 voornoemde Oranjesteden.
Waarom behoren deze steden tot de Oranje steden?
Orange heeft bindingen met het Huis Oranje-Nassau. In 1544 erfde Willem I van Oranje (1533-1584) deze stad van zijn neef René van Chalon (1519–1544) en werd hij prins van Orange (Oranje).
Het belangrijkste historische monument van Dillenburg is Slot Dillenburg, of wat daarvan over is. Het is het voorvaderlijke kasteel van het Huis Nassau en staat op een 292 meter hoge berg. Juliana van Stolberg (1506-1580) heeft er gewoond; onder anderen Willem van Oranje en zijn broer Jan VI van Nassau-Dillenburg (1536-1606) zijn er geboren.
In Breda waren de burgers tot 1795 onderdanen van de heer van Breda, die vanaf 1403 tevens graaf van Nassau en, vanaf 1538, de prins van Oranje-Nassau was.
Diest behoorde toe aan Maria van Loon-Heinsberg (1424-1502), die afstamde van de graven van Loon. Na haar huwelijk in 1440 met Jan IV van Nassau (1410-1475) werd Diest deel van het graafschap Nassau-Dillenburg. In 1499 kwam Diest door ruil in het bezit van Engelbrecht II van Nassau (1451-1504), graaf van Nassau. Een van zijn opvolgers, René van Chalon, voerde ook de titel Prins van Oranje. Zo bleef Diest bezit van het huis Oranje-Nassau tot 1795, toen de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk werden aangehecht. De oudste zoon van Willem I van Oranje, Filips Willem (1554-1618), ligt er begraven in de Sint-Sulpitiuskerk. Heden ten dage voert koning Willem-Alexander der Nederlanden nog steeds de adellijke titel Baron van Diest.

Een onbekende grapjas heeft dit beeld eens voorzien van een eigenaardig naamplaatje. Niet met de naam Troubadour maar met “Willem de Peijper, kernfysicus 1638-1683”. Dat deze grap een eigen leven zou gaan leiden had waarschijnlijk niemand durven voorspellen. In een uitgave van “Uitleg”, toen een officieel gemeentelijk voorlichtingsblad werd aangaande de herinrichting van de Havermarkt gesproken over “het beeldje van de Peijper”!

Naam: Troubadour
Omschrijving: beeld van troubadour
Kunstenares: Annemieke Post – RKD
Afmeting (hxbxd): 105 x 65 x 65 cm
Jaar: 21-6-1964
Materiaal: brons
Sokkel: natuursteen, hoogte ca. 40 cm
Locatie: Havermarkt 12